Ranny ptaszek? A może nocny marek? Każdy z nas ma swój wewnętrzny zegar biologiczny, czyli chronotyp. Jak wpływa on na naszą wydajność w ciągu dnia? Czy możemy się dopasować nasz rytm okołodobowy do pracy, czy może lepiej dopasować pracę do naszego chronotypu?
Czym jest chronotyp?
Chronotyp, jak już wyżej wspomnieliśmy, jest naszym wewnętrznym zegarem. Ustala on najlepszy dla nas czas na sen, aktywność, rozrywkę, pracę i wiele innych spraw. W każdym ludzkim organizmie bowiem w ciągu doby zachodzi szereg procesów, od mózgu, poprzez układ trawienny, a kończąc na gospodarce hormonalnej, które powtarzają się codziennie. Wyróżniamy aż trzy chronotypy. Należą do nich:
- typ poranny – to ludzie nazywani „rannymi ptaszkami” lub „skowronkami”. Najwięcej energii mają oni wcześnie rano. Dla tych osób najlepszą opcją jest praca w godzinach porannych. Wtedy bowiem są oni najbardziej produktywni;
- typ wieczór/noc – osoby te nazywane są „nocnymi markami”. Dla nich wieczór i noc to najlepsza pora. Siedzą oni do późna, ponieważ dopiero wieczorami stają się energiczni. Dla nich najlepsza jest praca nocna;
- typ pośredni – tych osób jest w naszym społeczeństwie najwięcej. To ludzie, którzy w tygodniu wstają rano do pracy i normalnie funkcjonują w ciągu dnia, jednak weekendami lubią posiedzieć do późnych godzin, a co za tym idzie, też dłużej pospać.
Czy nasza praca dopasowane jest do naszego chronotypu?
Jest to bardzo ważne pytanie, na które każdy z nas powinien sobie szczerze odpowiedzieć. Jeśli bowiem jesteśmy typem nocnym, a nasza praca zaczyna się już o 6 rano, to powinniśmy coś z tym zrobić. Oczywiście możemy skorzystać z różnych poradników, dotyczących porannego wstawania. Jednak dla naszego zdrowia psychicznego oraz fizycznego powinniśmy pomyśleć o zmianie godzin pracy. Niedopasowanie naszego rytmu dnia do godzin pracy może bowiem skutkować nie tylko naszą obniżoną wydajnością, lecz także przewlekłym stresem, przemęczeniem, ogromną sennością, a także otyłością.
Dlatego właśnie musimy przyjrzeć się naszemu wewnętrznemu zegarowi biologicznemu i dopasować do niego swoje godziny pracy. Może to właśnie teraz jest ten czas – czas na zmianę pracy.
Jako człowiek z typem wieczór/noc muszę przyznać, że takie zjawisko naprawdę istnieje i czuje się bardziej rześki i skupiony wieczorem.